Kryzys teorii ewolucji

Autorem książki Kryzys teorii ewolucji jest Michael Denton, australijski biochemik.

Pierwsze, anglojęzyczne wydanie publikacji ukazało się w 1985 roku nakładem wydawnictwa Burnett Books.

Autor zastanawiał się, czy pierwsze życie na Ziemi w postaci organizmów jednokomórkowych mogło powstać na drodze ewolucji chemicznej, z których później, zgodnie z teorią Darwina, wyewoluowały formy coraz bardziej złożone, aż do pojawienia się ssaków na czele z homo sapiens? czy zatem istnieją świadectwa empiryczne, które rzeczywiście przemawiają na rzecz teorii wyłożonej na stronach O powstawaniu gatunków i rozwiniętej do postaci neodarwinizmu?

Darwin wyobrażał sobie rozwój przyrody ożywionej na Ziemi w postaci jednego, wielkiego drzewa życia, które obrazuje stopniowe przejście od form prostych do złożonych (lepiej przystosowanych). Zdaniem Dentona zapis kopalny nie potwierdza przekonania Darwina, ale pokazuje brak form przejściowych między przedstawicielami różnych gatunków. Jeżeli zatem teoria ewolucji ma wskazywać na wspólnotę pochodzenia wszystkich form organicznych, a świadectwa empiryczne nie potwierdzają tego poglądu, to również cała teoria staje się niewiarygodna. Australijski uczony zgadza się z Darwinem, że w przyrodzie występuje zmienność, ale zdaniem Dentona dotyczy ona tego, co współczesna biologia ewolucyjna określa mianem mikroewolucji, czyli przekształceń na poziomie wewnątrzgatunkowym. Natomiast pojęcie makroewolucji jest, jak stwierdził Denton, jedynie pewnym uogólnieniem, które nie ma potwierdzenia w faktach.

W książce Kryzys teorii ewolucji autor prowadzi również rozważania filozoficzne. Denton zastanawiał się, dlaczego teoria Darwina nadal jest koncepcją dominującą w biologii, skoro posiada tyle słabości. Uczony nawiązał tutaj do poglądów Thomasa Kuhna i stwierdził, że darwinizm dostarcza jedynego naturalistycznego ujęcia rozwoju życia na Ziemi, a skoro w nauce nie dopuszcza się żadnych teorii wykraczających poza przyrodnicze następstwo przyczyn i skutków, to bez teorii ewolucji uczeni pozostają „z gołymi rękami”. A jak utrzymywał Kuhn, nauka nie znosi próżni. Denton doszedł do wniosku, że darwinowska teoria ewolucji zawdzięcza swój sukces głównie wykluczeniu teorii alternatywnych, a nie poparciu danych empirycznych.

Prezentowana książka nie jest oczywiście pierwszą publikacją, która przemawia przeciwko teorii ewolucji. Warto zauważyć, że krytykując darwinizm, Denton nie kierował się względami religijnymi. Australijski uczony nie jest kreacjonistą. Interesują go, jak wielokrotnie powtarzał, świadectwa empiryczne, a nie względy religijne bądź światopoglądowe.

Książka Kryzys teorii ewolucji zainteresuje z pewnością nie tylko krytyków darwinizmu, ale może okazać się pasjonującą lekturą również dla zwolenników teorii ewolucji i wszystkich zainteresowanych sporem ewolucjonizmu z kreacjonizmem.